Úrskurður yfirskattanefndar

Ár 2022, fimmtudaginn 30. júní, er tekið fyrir mál nr. 31/2022; kæra A ehf., dags. 23. febrúar 2022, vegna ákvörðunar um viðspyrnustyrk. Í málinu úrskurða Sverrir Örn Björnsson, Anna Dóra Helgadóttir og Bjarnveig Eiríksdóttir. Upp er kveðinn svofelldur

ú r s k u r ð u r :

I.

Með kæru, dags. 23. febrúar 2022, hefur kærandi skotið til yfirskattanefndar ákvörðun ríkisskattstjóra, dags. 3. febrúar 2022, þar sem hafnað var umsókn kæranda um viðspyrnustyrk samkvæmt II. kafla laga nr. 160/2020, um viðspyrnustyrki. Ákvörðun ríkisskattstjóra var tekin í framhaldi af bréfaskiptum, sbr. bréf ríkisskattstjóra til kæranda, dags. 6. janúar 2022, og svarbréf kæranda, dags. 11., 13. og 14. janúar 2022, en umsókn félagsins laut að viðspyrnustyrk vegna júlí, október og nóvember 2021. Féllst ríkisskattstjóri á umsókn kæranda vegna júlí- og októbermánaðar 2021, en synjaði hins vegar umsókn kæranda vegna nóvembermánaðar sama ár. Byggðist höfnun ríkisskattstjóra á því að kærandi uppfyllti ekki skilyrði 1. tölul. 4. gr. laga nr. 160/2020 um a.m.k. 40% tekjufall vegna heimsfaraldurs kórónuveiru eða ráðstafana stjórnvalda til að verjast útbreiðslu hennar. Rakti ríkisskattstjóri fyrrgreind ákvæði 1. tölul. 4. gr. laga nr. 160/2020 og benti á að samkvæmt þeim væri meginregla við mat á tekjufalli að bera tekjur rekstraraðila þann almanaksmánuð sem umsókn varðaði við tekjur í sama almanaksmánuði á árinu 2019. Einungis við sérstakar aðstæður mætti miða við annað tímabil og skyldi þá að jafnaði miða við tekjur í sama almanaksmánuði á árinu 2018. Í umsókn kæranda væri miðað við tekjur í nóvember 2018 og í bréfi til ríkisskattstjóra, dags. 13. janúar 2022, væri gefin sú skýring á þeirri viðmiðun að tekjur á árinu 2018 gæfu betri mynd þar sem viðskiptavinir kæranda væru einkum ferðamenn frá Kína sem háðir hefðu verið ýmsum takmörkunum vegna Covid í október og nóvember 2019. Í tilefni af þessum skýringum tók ríkisskattstjóri fram í hinni kærðu ákvörðun að í nær allri starfsemi gætti árstíðabundinna sveiflna sem telja mætti eðlilegar og jafnvel einkennandi, sbr. t.d. í sjávarútvegi, bóksölu og veitingarekstri. Slíkar sveiflur yrðu ekki taldar til sérstakra aðstæðna í skilningi 1. tölul. 4. gr. laga nr. 160/2020, enda yrði að skýra þá heimild laganna frekar þröngt í ljósi lögskýringargagna sem bentu til þess að einkum bæri að líta til sérstakra ytri þátta eða ófyrirsjáanlegra truflana sem hefðu veruleg áhrif á rekstur. Umsókn kæranda um viðspyrnustyrk sem byggði á viðmiðun við tekjur í nóvember 2018 væri því hafnað þar sem félagið uppfyllti ekki skilyrði fyrir a.m.k. 40% tekjufall fyrir nóvember 2021. Hins vegar féllst ríkisskattstjóri á umsóknir kæranda um viðspyrnustyrki fyrir júlí og október að gerðum þeim breytingum að tekjufall yrði endurreiknað miðað við tekjur í sama mánuði ársins 2019.

Í kæru kæranda til yfirskattanefndar er þess krafist að ákvörðun ríkisskattstjóra vegna nóvember 2021 verði hnekkt. Í kærunni er rakið að kærandi hafi rekið verslun fyrir Covid. Kærandi hafi selt vörur til hópa ferðamanna frá Kína sem hafi komið til landsins auk þess sem félagið hafi selt vörur til Kína. Mikill samdráttur hafi orðið í útflutningi til Kína frá og með nóvember 2019 vegna heimsfaraldurs kórónuveiru. Sala í nóvember 2019 hafi verið um 71% lægri en í sama mánuði árið 2018. Af þeim sökum telji kærandi viðmiðun við sama almanaksmánuð á árinu 2019 gefa skakka mynd af tekjum félagsins og sé nauðsynlegt að nota sem viðmiðunartímabil sama almanaksmánuð 2018. Kemur nánar tiltekið fram í kæru að sala í nóvember 2019 hafi numið ... kr., en sala í sama mánuði árið 2018 hafi numið ... kr. Kærunni fylgdu gögn um sölutekjur kæranda á liðnum árum og uppruna þeirra eftir ríkjum.

II.

Með bréfi, dags. 4. apríl 2022, hefur ríkisskattstjóri lagt fram umsögn í málinu og krafist þess að úrskurður ríkisskattstjóra verði staðfestur með vísan til forsendna hans, enda hafi ekki komið fram nein þau gögn eða málsástæður varðandi kæruefnið sem gefi tilefni til breytinga á ákvörðun ríkisskattstjóra.

Með bréfi yfirskattanefndar, dags. 5. apríl 2022, var kæranda sent ljósrit af umsögn ríkisskattstjóra í málinu og félaginu gefinn kostur að tjá sig um hana og leggja fram gögn til skýringar. Gefinn var 20 daga svarfrestur. Engar athugasemdir hafa borist.

III.

Samkvæmt 1. gr. laga nr. 160/2020, um viðspyrnustyrki, gilda lög þessi um einstaklinga og lögaðila sem stunda tekjuskattsskyldan atvinnurekstur eða sjálfstæða starfsemi, hófu starfsemina fyrir 1. október 2020 og bera ótakmarkaða skattskyldu hér á landi samkvæmt 1. eða 2. gr. laga nr. 90/2003, um tekjuskatt. Er markmið laganna að stuðla að því að rekstraraðilar sem hafa orðið fyrir tekjufalli vegna heimsfaraldurs kórónuveiru og aðgerða stjórnvalda til að verjast útbreiðslu hennar geti viðhaldið nauðsynlegri lágmarksstarfsemi á meðan áhrifa faraldursins gætir, varðveitt viðskiptasambönd og tryggt viðbúnað þegar úr rætist, sbr. 2. gr. laganna. Í II. kafla laga nr. 160/2020 er fjallað um greiðslu viðspyrnustyrkja úr ríkissjóði, en samkvæmt 4. gr. laga þessara á rekstraraðili sem fellur undir lögin rétt á slíkum styrk að uppfylltum skilyrðum sem talin eru í fjórum töluliðum í lagagreininni.

Samkvæmt 1. tölul. 4. gr. laga nr. 160/2020 er skilyrði fyrir greiðslu viðspyrnustyrks að tekjur rekstraraðila í þeim almanaksmánuði sem umsókn varðar hafi verið a.m.k. 40% lægri en í sama almanaksmánuði árið 2019 og tekjufallið megi rekja til heimsfaraldurs kórónuveiru eða ráðstafana stjórnvalda til að verjast útbreiðslu hennar. Hafi rekstraraðili hafið starfsemi eftir upphaf sama almanaksmánaðar árið 2019 skal miðað við meðaltekjur hans á jafn mörgum dögum og séu í þeim almanaksmánuði sem umsókn varðar frá því hann hóf starfsemi til loka október 2020. Við sérstakar aðstæður má nota annað tímabil til viðmiðunar sýni rekstraraðili fram á að það gefi betri mynd af tekjufalli hans en viðmiðunartímabil samkvæmt 1.-2. málsl. ákvæðisins. Að jafnaði skuli þá miðað við tekjur í sama almanaksmánuði 2018.

Í athugasemdum við ákvæði 1. tölul. 4. gr. í frumvarpi því, sem varð að lögum nr. 160/2020, sbr. þskj. 390 á 151. löggjafarþingi 2020-2021, er vikið að síðastnefndu ákvæði 3. málsl. töluliðarins um að heimilt sé við sérstakar aðstæður að nota annað tímabil til viðmiðunar við ákvörðun viðspyrnustyrks en viðmiðunartímabil samkvæmt 1.-2. málsl. ákvæðisins. Er tekið fram að í sérstökum tilvikum kunni almennt viðmiðunartímabil samkvæmt 1.-2. málsl. 1. tölul. 4. gr. að gefa mjög skakka mynd af tekjufalli rekstraraðila. Það geti t.d. átt við hafi reksturinn legið niðri stóran hluta almenna viðmiðunartímabilsins vegna veikinda eða fæðingarorlofs rekstraraðila og tekjurnar því verið mun lægri en þær væru alla jafna. Við þær aðstæður megi, ef rekstraraðili óskar eftir því og sýnir fram á að almenna viðmiðunartímabilið gefi mjög skakka mynd af tekjum hans alla jafna, notast við annað viðmiðunartímabil. Að jafnaði skuli þá miðað við sama almanaksmánuð 2018. Sé sýnt fram á að sá mánuður gefi einnig mjög skakka mynd af tekjum megi notast við annað tímabil sem rekstraraðili tilgreinir. Tekið er fram að gera verði nokkuð strangar kröfur til þess að rekstraraðili miði við tímabil sem endurspeglar tekjur hans alla jafna en að hann velji ekki úr tímabil þegar tekjur voru óvenju miklar. Almennt megi ætla að meðaltal tekna yfir löng tímabil gefi betri mynd af tekjum heldur en tekjur á stuttum tímabilum.

Í tölvupósti kæranda til ríkisskattstjóra 13. janúar 2022 gaf kærandi þá skýringu á viðmiðun við tekjur í nóvember 2018 samkvæmt umsókn félagsins um viðspyrnustyrk að tekjur á árinu 2018 gæfu betri mynd af rekstri félagsins þar sem viðskiptavinir félagsins væru aðallega frá Kína og hefðu sætt takmörkunum vegna heimsfaraldurs í október og nóvember 2019. Í kæru kæranda til yfirskattanefndar er í þessu sambandi vísað til yfirlits yfir sölutekjur kæranda sem beri með sér að sala í nóvember 2018 hafi numið tæplega ... en sala í sama mánuði á árinu 2019 einungis numið um ...

Samkvæmt fyrrgreindum ákvæðum 1. tölul. 4. gr. laga nr. 160/2020 verður að telja meginreglu laganna að byggja mat á tekjufalli á samanburði við tekjur rekstraraðila milli mánaða, þ.e. tekjur í sama almanaksmánuði árið 2019 og umsókn rekstraraðila varðar, sbr. hér að framan. Jafnvel í þeim tilvikum þegar heimilt er að nota annað tímabil til viðmiðunar vegna sérstakra aðstæðna skal að jafnaði miðað við mánaðarlegar tekjur, þ.e. tekjur í sama almanaksmánuði árið 2018, sbr. ákvæði 3. málsl. 1. tölul. 4. gr. laganna. Þegar um er að ræða starfsemi sem hleypt hefur verið af stokkunum eftir upphaf sama almanaksmánaðar á árinu 2019 og umsókn varðar skal hins vegar miðað við meðaltekjur rekstraraðila yfir lengra tímabil, sbr. 2. málsl. ákvæðisins. Af hálfu kæranda er komið fram að samdrátt í tekjuöflun félagsins milli áranna 2018 og 2019 megi helst rekja til þess að útflutningur til Kína hafi dregist saman og færri ferðamenn komið til landsins frá Kína vegna áhrifa heimsfaraldurs þar í landi. Ekki verður séð að ástæður samdráttar í þessum efnum verði raktar til áhrifa heimsfaraldurs í ljósi viðmiðunartímabils sem um ræðir, þ.e. nóvember 2019. Að öðru leyti verður að telja slík atvik sem hér er lýst bæði eðlilegan og venjulegan fylgifisk slíks rekstrar sem kærandi hefur með höndum og verður ekki talið að þau geti talist til sérstakra aðstæðna í skilningi 3. málsl. 1. tölul. 4. gr. laga nr. 160/2020. Styðst sú niðurstaða við athugasemdir við hliðstætt ákvæði í 1. tölul. 4. gr. laga nr. 118/2020, um tekjufallsstyrki, sbr. nefndarálit efnahags- og viðskiptanefndar Alþingis á þskj. 259 á 151. löggjafarþingi 2020-2021, þar sem fram kemur að með heimild þeirra laga til að byggja mat á tekjufalli á samanburði við meðaltekjur rekstraraðila á sjö mánaða tímabili á árinu 2019 sé m.a. komið til móts við rekstraraðila þar sem starfsemi sé sveiflukennd eftir árstíðum. Má í þessu sambandi til hliðsjónar vísa til úrskurðar yfirskattanefndar nr. 182/2021, en eins og þar kemur fram verður almennt ekki talið að sú aðstaða, að tíma getur tekið að koma rekstri og tekjuöflun nýrra fyrirtækja á skrið, geti talist til sérstakra aðstæðna í skilningi 4. málsl. 1. tölul. 4. gr. laga nr. 118/2020, um tekjufallsstyrki.

Með vísan til þess, sem hér að framan er rakið, verður að hafna kröfu kæranda í máli þessu.

Ú r s k u r ð a r o r ð :

Kröfu kæranda í máli þessu er hafnað.